Cách tính khấu hao tài sản và thời gian khấu hao tài sản cố định

Khấu hao là quá trình định giá và phân bổ giá trị tài sản dựa trên mức độ hao mòn qua thời gian. Xác định khung thời gian khấu hao tài sản cố định​ giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác tình hình tài sản và đáp ứng yêu cầu tài chính, thuế. Vậy, cơ sở xác định thời gian khấu hao TSCĐ là gì? Cách tính khấu hao TSCĐ mới nhất hiện nay là gì? Doanh nghiệp bạn đang gặp khó khăn trong việc chọn phương pháp khấu hao TSCĐ? Tham khảo ngay bài viết nhé!

Khấu hao tài sản cố định là gì?

Khấu hao TSCĐ là quá trình tính toán và phân bổ có hệ thống giá trị của TSCĐ vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong thời gian sử dụng của tài sản. Các công ty có thể tự chủ động quyết định khi tính khấu hao TSCĐ nhưng phải căn cứ vào khung thời gian trích khấu hao tài sản cố định của Kho bạc. Đồng thời thông báo cho cơ quan thuế quản lý công ty về tình trạng và thời điểm tính khấu hao TSCĐ.

Tại sao phải khấu hao tài sản cố định?

Việc xác định khấu hao tài sản cố định hợp lý là rất quan trọng đối với bất kỳ doanh nghiệp nào. Ý nghĩa của việc trích khấu hao TSCĐ như sau:

• Đây là cách hiệu quả để giúp các doanh nghiệp duy trì nguồn vốn bị ràng buộc một cách tối ưu. 
• Khi tài sản hết thời hạn sử dụng sẽ được thu hồi toàn bộ vốn đầu tư. 
• Giúp xác định giá thành sản phẩm và đánh giá hiệu quả hoạt động của công ty. 
• Đây là cơ sở tính toán quan trọng cho các hoạt động đầu tư và nhân bản.

Các cách tính khấu hao tài sản cố định (TSCĐ)

Khấu hao TSCĐ là quá trình phân bổ chi phí theo thời gian, phản ánh sự giảm giá trị của tài sản. Doanh nghiệp có thể chọn cách tính khấu hao TSCĐ​ phổ biến dưới đây để tối ưu hóa chi phí và tuân thủ quy định kế toán, thuế.

Cách tính khấu hao tài sản cố định theo đường thẳng

Phương pháp đường thẳng đối với tài sản cố định là phương pháp khấu hao ổn định trong suốt thời gian sử dụng hữu ích. Phương pháp này có thể được áp dụng cho hầu hết các lĩnh vực  kinh doanh của một công ty. 

Công thức tính khấu hao TSCĐ theo đường thẳng:

a) Cách tính hàng tháng: 

Tỷ lệ KH hàng tháng = Tỷ lệ KH hàng năm : 12 

b) Cách tính hàng năm: 

Tỷ lệ khấu hao hàng năm = Nguyên giá tài sản cố định : Thời gian khấu hao

>> Xem thêm: Cách xác định nguyên giá tài sản cố định

Cách tính khấu hao tài sản cố định theo số dư giảm dần có điều chỉnh

 

 

Khấu hao TSCĐ theo số dư giảm dần trong trường hợp có điều chỉnh là phương pháp áp dụng cho các lĩnh vực kỹ thuật chuyển dịch, phát triển nhanh, hoạt động có hiệu quả và phải đáp ứng các điều kiện sau: 

•  Tài sản cố định mới chưa sử dụng.  
•  Máy móc, thiết bị và thiết bị đo lường và thử nghiệm.

a) Công thức tính khấu hao hàng năm theo cách tính khấu hao TSCĐ theo số dư giảm dần có điều chỉnh:

Tỷ lệ khấu hao hàng năm = Giá trị còn lại của tài sản cố định x Tỷ lệ khấu hao tốc độ cao (%)

b) Tốc độ khấu hao nhanh được xác định theo công thức sau:

Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) = Tỷ lệ  hao mòn TSCĐ theo phương pháp đường thẳng x hệ số điều chỉnh

Cách tính khấu hao theo số lượng, khối lượng

 

 

Tài sản cố định áp dụng  phương pháp này phải đáp ứng các điều kiện sau: 

• Trực tiếp liên quan đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. 
• Xác định  tổng số lượng và số lượng sản phẩm được sản xuất tại nhà máy này. 
• Công suất thực tế sử dụng  bình quân tháng trong năm đạt 100% công suất kế hoạch trở lên.

Mức trích khấu hao tháng:

Sử dụng công thức sau để xác định tỷ lệ khấu hao tài sản cố định hàng tháng.

Mức trích KH trong tháng = Số lượng SP sản xuất trong tháng x Mức trích KH bình quân tính cho 1 đơn vị SP

Trong đó: Mức trích kế hoạch bình quân của một đơn vị sản phẩm = nguyên giá TSCĐ: sản lượng theo công suất thiết kế 

Mức trích khấu hao năm:

Mức trích KH năm của TSCĐ bằng tổng mức trích KH của 12 tháng trong năm, hoặc tính theo công thức sau:

Mức trích KH năm của TSCĐ = Số lượng SP sản xuất trong năm x Mức trích KH bình quân cho 1 đơn vị SP

Lưu ý: Nếu công suất thiết kế hoặc nguyên giá của tài sản cố định thay đổi, công ty cần đánh giá lại tỷ lệ khấu hao của tài sản cố định.

Các cách xác định khung thời gian khấu hao tài sản cố định​

Bảng khấu hao TSCĐ giúp công ty phân bổ chi phí hợp lý, tối ưu hóa lợi nhuận và tuân thủ quy định kế toán, thuế. Doanh nghiệp cần xác định thời gian khấu hao 2 loại TSCĐ sau:

Cách xác định thời gian khấu hao tài sản cố định​ vô hình

• Doanh nghiệp tự xác định thời gian khấu hao tài sản cố định​ vô hình, nhưng thời gian tối đa không được vượt quá 20 năm.
• Đối với TSCĐ vô hình là giá trị quyền sử dụng đất có thời hạn hoặc quyền sử dụng đất thuê, thời gian khấu hao TSCĐ​ sẽ là thời gian doanh nghiệp được phép sử dụng đất.
• Đối với TSCĐ vô hình như quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, quyền đối với giống cây trồng, thời gian khấu hao TSCĐ là thời gian bảo hộ được ghi trên văn bằng bảo hộ theo quy định, không bao gồm thời gian gia hạn thêm.

 

 

Cách xác định thời gian khấu hao tài sản cố định​ hữu hình

• Đối với TSCĐ còn mới (chưa qua sử dụng): Doanh nghiệp phải dựa vào khung thời gian khấu hao tài sản cố định được quy định tại Phụ lục 1 của Thông tư 45 để xác định thời gian khấu hao tài sản cố định​.
• Đối với TSCĐ đã qua sử dụng: Thời gian khấu hao tài sản cố định​ được xác định như sau:

Thời gian khấu hao TSCĐ​ = Giá trị hợp lý của TSCĐ / Giá bán của TSCĐ cùng loại mới 100% (hoặc của TSCĐ tương đương trên thị trường x Thời gian trích khấu hao TSCĐ mới cùng loại xác định theo Phụ lục 1 (Thông tư 45)

Trong đó: Giá trị hợp lý của TSCĐ là giá mua hoặc trao đổi thực tế (trong trường hợp mua bán, trao đổi), giá trị còn lại của TSCĐ hoặc giá trị theo đánh giá của tổ chức có chức năng thẩm định giá (trong trường hợp được cho, được biếu, được tặng, được cấp, được điều chuyển đến), và các trường hợp khác.

Cách thay đổi thời gian trích khấu hao tài sản cố định

Theo Điểm a Khoản 3 Điều 10 Thông tư 45, doanh nghiệp được phép thay đổi thời gian khấu hao tài sản cố định​ nếu xác định và thông báo cho Chi cục thuế khác với khung quy định tại Phụ lục 1 của Thông tư. Các bước thay đổi cần thực hiện bao gồm:

Bước 1: Lập phương án thay đổi thời gian khấu hao tài sản cố định​: Doanh nghiệp cần lập phương án thay đổi thời gian khấu hao dựa trên các yếu tố sau:

• Tuổi thọ kỹ thuật của tài sản cố định theo thiết kế.
• Hiện trạng của TSCĐ (thời gian đã sử dụng, thế hệ tài sản, tình trạng thực tế).
• Ảnh hưởng của việc điều chỉnh thời gian khấu hao TSCĐ đến kết quả kinh doanh và khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
• Đối với tài sản từ dự án BOT (Hợp đồng xây dựng – kinh doanh – chuyển giao) hoặc BCC (hợp đồng hợp tác kinh doanh), cần bổ sung hợp đồng ký với chủ đầu tư.

Bước 2: Nộp phương án thay đổi thời gian khấu hao tài sản cố định​:

• Nộp tại Bộ Tài chính:
  • Công ty mẹ của các Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, công ty do Nhà nước nắm giữ từ 51% vốn điều lệ trở lên do các Bộ ngành, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập.
  • Các công ty con do Công ty mẹ Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nắm giữ 51% vốn điều lệ trở lên.
• Nộp tại Sở Tài chính:
  • Tổng công ty, công ty độc lập do Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh quyết định thành lập.
  • Các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác có trụ sở chính trên địa bàn.

Bước 3: Thông báo cho cơ quan thuế: Sau khi phương án thay đổi thời gian khấu hao TSCĐ được phê duyệt, doanh nghiệp phải thông báo cho cơ quan thuế trực tiếp quản lý trong vòng 20 ngày kể từ ngày được phê duyệt để cơ quan theo dõi và quản lý.

Lưu ý:

• Doanh nghiệp chỉ được thay đổi thời gian khấu hao TSCĐ một lần cho mỗi tài sản. Việc kéo dài thời gian khấu hao TSCĐ​​ phải đảm bảo không vượt quá tuổi thọ kỹ thuật của tài sản và không làm thay đổi kết quả kinh doanh từ lãi thành lỗ hoặc ngược lại trong năm thay đổi.
• Nếu doanh nghiệp thay đổi thời gian khấu hao TSCĐ​ không đúng quy định, Bộ Tài chính và cơ quan thuế có quyền yêu cầu doanh nghiệp xác định lại theo đúng quy định.

Những trường hợp không cần phải trích khấu hao tài sản cố định

Theo Thông tư 45/2013/TT-BTC, doanh nghiệp phải trích khấu hao cho tất cả tài sản cố định hiện có, trừ các trường hợp sau:

• TSCĐ đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn đang sử dụng cho hoạt động kinh doanh.
• TSCĐ chưa khấu hao hết nhưng bị mất.
• TSCĐ do doanh nghiệp quản lý nhưng không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp (trừ tài sản cố định thuê tài chính).
• TSCĐ không được quản lý, theo dõi và hạch toán trong sổ sách kế toán của doanh nghiệp.
• TSCĐ sử dụng cho các hoạt động phúc lợi phục vụ người lao động (trừ các tài sản cố định phục vụ cho công việc của người lao động tại doanh nghiệp như nhà nghỉ giữa ca, nhà ăn, nhà vệ sinh, bể chứa nước, nhà để xe, phòng y tế, xe đưa đón, cơ sở đào tạo, và nhà ở do doanh nghiệp đầu tư xây dựng).
• TSCĐ từ nguồn viện trợ không hoàn lại sau khi được bàn giao cho doanh nghiệp để phục vụ nghiên cứu khoa học.
• TSCĐ vô hình là quyền sử dụng đất lâu dài có thu tiền sử dụng đất hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất lâu dài hợp pháp.
• TSCĐ loại 6 theo Khoản 2 Điều 1 Thông tư 45/2013/TT-BTC, chỉ cần theo dõi giá trị hao mòn hàng năm và không ghi giảm nguồn vốn hình thành tài sản.

Phần mềm gAMSpro – Công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp quản lý khấu hao TSCĐ

» gAMSPro – Hệ thống Phần mềm quản trị đầu tư mua sắm và Quản lý tài sản tập trung với tính năng quản lý tài sản cố định (TSCĐ) hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả trong khâu quản lý. Phần mềm cho phép kiểm soát toàn bộ vòng đời sử dụng tài sản từ khâu nhập mới, phân bổ, sử dụng, chuyển nhượng, sửa chữa, kiểm kê, xác định nguyên giá tài sản cho đến khấu hao tài sản cố định,…

Ưu điểm khi sử dụng gAMSPro trong việc quản lý tài sản cố định:

• Giao diện thân thiện với người dùng:
  • Được trang bị chức năng điều khiển tự động để ngăn chặn những sai sót khi nhập liệu.
  • Tìm kiếm thông tin dễ dàng thông qua nhiều trường khác nhau.
  • Có chức năng kiểm tra, so sánh độ chính xác của dữ liệu 

• 

   Đảm bảo nhiều tiêu chí: 

  • Bảo mật thông tin  
  • Tính nhất quán và đồng bộ 
  • Xác minh được đảm bảo 
  • Đảm bảo kiểm soát truy cập
• Khả năng tích hợp:
  • Tích hợp với mã vạch và mã QR.
  • Tích hợp với các hệ thống quản lý người dùng LDAP khác.
  • Hệ thống ứng dụng di động.

Các câu hỏi thường gặp

Hiểu rõ các quy định, phương pháp khấu hao và thời gian khấu hao tài sản cố định​ giúp doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả và tuân thủ pháp luật. Dưới đây là các câu hỏi thường gặp:

Lựa chọn cách tính khấu hao TSCĐ dựa trên yếu tố nào?

Để lựa chọn phương pháp khấu hao TSCĐ ta cần dựa trên mức thu nhập và khấu hao tài sản cố định hợp lý. Ví dụ: 

• Các công ty chọn phương pháp đường thẳng khi doanh thu chủ yếu đến từ tài sản cố định trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó. 
• Các công ty chọn cách giảm khấu hao theo thời gian nếu doanh thu tạo ra nhỏ hơn vài năm đầu sử dụng tài sản cố định trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó.

Vấn đề cần lưu ý khi xác định thời gian tính khấu hao tài sản?

Khi tính khấu hao cho TSCĐ, bạn cần xác định thời gian trích khấu hao. Điểm này do công ty tự xác định, nhưng cần báo cáo với cơ quan thuế theo khung thời gian trích khấu hao. Đồng thời phải xác định tài sản, nhà máy, thiết bị đã qua sử dụng hay mua mới.

Mỗi tài sản được tính khấu hao tối đa bao nhiêu lần?

Tần suất khấu hao tài sản phụ thuộc vào giá trị và thời gian sử dụng hữu ích của nó. Khi tài sản đạt đến giá trị và hết thời gian sử dụng thì tài sản đó không bị khấu hao. Quá trình sử dụng và trích khấu hao TSCĐ đòi hỏi từng loại tài sản phải áp dụng chung một phương pháp, phương pháp trích khấu hao TSCĐ chỉ được thay đổi một lần.

Doanh nghiệp có được phép thay đổi thời gian khấu hao tải sản không?

Doanh nghiệp có thể điều chỉnh phương pháp hoặc thời gian khấu hao tài sản cố định​ một lần cho mỗi TSCĐ trong suốt thời gian sử dụng nếu cần. Điều này có thể do ước tính ban đầu chưa chính xác hoặc thay đổi tình trạng tài sản.

Hiểu và áp dụng đúng nguyên tắc khấu hao và thời gian khấu hao tài sản cố định​ giúp quản lý tài sản minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật. Nhất quán phương pháp tính khấu hao tài sản sẽ đem lại lợi ích kinh tế lâu dài và tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh cho công ty. Hãy liên hệ GSOFT để được tư vấn giải pháp quản lý tài sản chuyên nghiệp cho doanh nghiệp mình.